Δημιουργία και συγγραφή: ChatGPT, κατόπιν διαδοχικών ερωτημάτων, οδηγιών και στοχευμένων θεμάτων από εμένα. Επιμέλεια και τελική διαμόρφωση: Markellos Markides
Τι είναι η νοημοσύνη;
Η νοημοσύνη δεν είναι ένα πράγμα, ούτε ένα νούμερο. Είναι ένας συνδυασμός ικανοτήτων που μας επιτρέπουν να μαθαίνουμε, να σκεφτόμαστε, να δημιουργούμε, να λύνουμε προβλήματα και να σχετιζόμαστε.
Κάθε άνθρωπος έχει κάποια μορφή νοημοσύνης ανεπτυγμένη περισσότερο από τις άλλες. Δεν υπάρχει «χαζός» άνθρωπος – υπάρχει μόνο διαφορετικός τρόπος σκέψης και αντίληψης.
«Όλοι είναι ιδιοφυΐες. Αλλά αν κρίνεις ένα ψάρι από την ικανότητά του να σκαρφαλώνει σε ένα δέντρο, θα περάσει όλη του τη ζωή πιστεύοντας ότι είναι ανόητο.»
- Albert Einstein
1. Ο γενικός παράγων (g) και τα ιεραρχικά μοντέλα
Ο Charles Spearman (1904) πρότεινε ότι όλες οι γνωστικές λειτουργίες σχετίζονται με έναν κοινό παράγοντα, τον g. Ο John Carroll (1993) πρότεινε ένα τριώροφο μοντέλο, με το g στην κορυφή, ευρύτερες ικανότητες στη μέση και εξειδικευμένες δεξιότητες στη βάση.
2. Ρευστή και κρυσταλλική νοημοσύνη
Ο Raymond Cattell (1941) ξεχώρισε:
- Ρευστή νοημοσύνη (Gf): Ικανότητα επίλυσης νέων προβλημάτων χωρίς εμπειρία.
- Κρυσταλλική νοημοσύνη (Gc): Οι γνώσεις και εμπειρίες που συσσωρεύουμε με τον χρόνο.
3. Πολλαπλές νοημοσύνες – Όλοι είμαστε έξυπνοι, με τον δικό μας τρόπο
Ο Howard Gardner (1983) πρότεινε 9 τύπους νοημοσύνης:
- Γλωσσική
- Λογικομαθηματική
- Χωρική
- Μουσική
- Κινητική-σωματική
- Διαπροσωπική
- Ενδοπροσωπική
- Νατουραλιστική
- Υπαρξιακή
Ο καθένας μας έχει έναν μοναδικό συνδυασμό αυτών. Το ζητούμενο είναι να τον ανακαλύψει και να τον καλλιεργήσει.
4. Η τριαρχική θεωρία
Ο Robert Sternberg (1985) διαχώρισε τρεις μορφές νοημοσύνης:
- Αναλυτική – λογική, συλλογιστική
- Δημιουργική – καινοτομία, φαντασία
- Πρακτική – εφαρμογή γνώσης στην πράξη
5. Συναισθηματική και κοινωνική νοημοσύνη
Η EQ (Goleman, 1995) περιλαμβάνει:
- Αυτογνωσία
- Αυτορρύθμιση
- Κίνητρο
- Ενσυναίσθηση
- Κοινωνικές δεξιότητες
Η κοινωνική νοημοσύνη (Thorndike, 1920) αφορά την κατανόηση ανθρώπινων σχέσεων και συμπεριφορών.
6. Νεότερες μορφές
- CQ: Πολιτισμική νοημοσύνη
- DQ: Ψηφιακή νοημοσύνη
- AQ: Ικανότητα διαχείρισης δυσκολιών (ανθεκτικότητα)
7. Πώς μετριέται η νοημοσύνη;
Διαφορετικές δοκιμασίες μετρούν διαφορετικές πτυχές:
- IQ: WAIS, Stanford–Binet
- EQ: MSCEIT, Bar-On EQ-i
- CQ: Cultural Intelligence Scale
- DQ: DQ Global Index
- AQ: AQ-i
"Ο ανόητος δεν μαθαίνει ... ούτε καν από τα δικά του λάθη,Ο έξυπνος μαθαίνει ... από τα λάθη τα δικά του,Ο σοφός έχει μάθει ... από τα λάθη των άλλων"
(ελαφρώς παραφρασμένο από εμένα)
Βιβλιογραφία (APA)
- Ang, S., et al. (2007). Cultural Intelligence…
- Bar-On, R. (1997). EQ-i: Technical Manual.
- Carroll, J. B. (1993). Human Cognitive Abilities.
- Cattell, R. B. (1941). Theoretical Issues in Intelligence Testing.
- Gardner, H. (1983). Frames of Mind.
- Goleman, D. (1995). Emotional Intelligence.
- Horn & Cattell (1967). Fluid and Crystallized Intelligence.
- Mayer et al. (2002). MSCEIT User’s Manual.
- Ng, W. (2012). Digital Literacy.
- Spearman, C. (1904). General Intelligence.
- Sternberg, R. J. (1985). Beyond IQ.
- Stoltz, P. G. (1997). Adversity Quotient.
- Thorndike, E. L. (1920). Social Intelligence.
- Waterhouse, L. (2006). Multiple Intelligences: A Critical Review.
- Wechsler, D. (2008). WAIS-IV Manual.
Self-knowledge & self-improvement through study and discussions with family & friends …
Lately & with Artificial Intelligence –“I Think · I Evolve · I Share”