ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Το άρθρο αυτό ΔΕΝ έχει συνταχθεί από επαγγελματία ή ειδικό στο θέμα. Σε καμία περίπτωση το άρθρο αυτό δεν αποτελεί επιστημονική γνωμάτευση, αλλά ούτε υποκαθιστά επαγγελματική συμβουλή.
Το άρθρο αυτό έχει δημιουργηθεί με τη βοήθεια Τεχνητής Νοημοσύνης - ΤΝ
(Artificial Intelligence - AI), έπειτα από προσωπικά διαδοχικά ερωτήματα. Όλες
οι αναφορές και οι δημόσια διαθέσιμες πηγές προτάθηκαν από την Τεχνητή Νοημοσύνη
(ChatGPT), και συνδυάζονται με προσωπική διερεύνηση.
Η τελική διατύπωση, σύνθεση και επιμέλεια αποτελούν προσωπική μου ευθύνη.
Λέξεις-κλειδιά:
Incel, εφηβεία, διαδικτυακή χειραγώγηση, ψυχολογική ιδεολογία, θυμός στην εφηβεία, κοινωνική απομόνωση, μισογυνισμός, ταυτότητα incel, κοινωνικά δίκτυα, αποδοχή, κοινωνική ψυχολογία, νεανική βία, Netflix Adolescence
(... με αφορμή τη σειρά "Adolescence", Netflix 2025)
Το άρθρο αυτό γράφτηκε με αφορμή τη σειρά “Adolescence” (Netflix, 2025) και την ανάγκη μου να κατανοήσω ένα φαινόμενο που αγγίζει τις πιο εύθραυστες πλευρές της εφηβείας, του ανδρισμού και της ανθρώπινης μοναξιάς.
Το "Adolescence" είναι μια βρετανική τηλεοπτική σειρά (Drama, Crime, Thriller), που δημιουργήθηκε από τους Jack Thorne και Stephen Graham και σκηνοθετήθηκε από τον Philip Barantini. Αφορά έναν 13χρονο μαθητή ονόματι Jamie Miller (Owen Cooper), ο οποίος συλλαμβάνεται μετά τη δολοφονία ενός κοριτσιού στο σχολείο του.
https://www.netflix.com/cy/title/81756069
Η εφηβεία είναι μια περίοδος έντονης εσωτερικής αναζήτησης. Το άτομο διαμορφώνει ταυτότητα, αναρωτιέται για τη θέση του στον κόσμο, διεκδικεί αποδοχή – ιδιαίτερα από το αντίθετο φύλο ... και όταν αυτή η αποδοχή δεν έρχεται - μπορεί να προκύψει απογοήτευση, θυμός ή και απόσυρση. Σε αυτό το ευάλωτο έδαφος, το διαδίκτυο παίζει καθοριστικό ρόλο: προσφέρει «εξηγήσεις», «εχθρούς», και πάνω απ’ όλα «ταυτότητα».
Μια τέτοια ταυτότητα είναι το
φαινόμενο Incel (Involuntary Celibate = άθελα άγαμος), που έχει αρχίσει να
επηρεάζει σημαντικό αριθμό εφήβων αγοριών παγκοσμίως.
Τι είναι οι Incel;
Η αρχική χρήση του όρου εμφανίστηκε γύρω στο 1993, όταν μια Καναδή φοιτήτρια, με το ψευδώνυμο Alana, ξεκίνησε ένα διαδικτυακό project με τίτλο "Involuntary Celibacy Project". Ήταν ένα φόρουμ για ανθρώπους που δεν μπορούσαν να βρουν ερωτικούς ή συναισθηματικούς συντρόφους, όχι από επιλογή αλλά από αδυναμία. Εκείνη όμως την εποχή το κίνημα ήταν συμπεριληπτικό, δεν είχε σχέση με μισογυνισμό, ούτε με ιδεολογίες μίσους. Άνδρες, γυναίκες, ακόμη και άτομα της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, μοιράζονταν ανοιχτά την εμπειρία της μοναξιάς και του κοινωνικού αποκλεισμού.
Ωστόσο, όλα αυτά άλλαξαν. Από τα μέσα της δεκαετίας του 2000, κυρίως σε ανώνυμα forums, ο όρος "incel" απέκτησε μια σκοτεινή χροιά. Έγινε κάτι άλλο: μια υποκουλτούρα θυμού και μισογυνισμού, που βρήκε διέξοδο στο διαδίκτυο. Δημιουργήθηκαν κατηγορίες όπως οι "Stacys" (ελκυστικές γυναίκες που αγνοούν τους incels) και οι "Chads" (οι άνδρες που έχουν επιτυχία με τις γυναίκες). Η ρητορική έγινε σκληρή: γυναίκες κατηγορούνται ότι επιλέγουν μόνο τους πιο όμορφους ή επιτυχημένους άντρες, ενώ οι υπόλοιποι «μένουν απ' έξω» (θεωρία του 80/20).
Το 2014, ένας νεαρός στις ΗΠΑ, ο Elliot Rodger, δολοφόνησε έξι ανθρώπους και αυτοκτόνησε. Άφησε πίσω του ένα «μανιφέστο» γεμάτο μίσος, δηλώνοντας ότι ήταν incel. Από τότε, υπήρξαν κι άλλες επιθέσεις με παρόμοια κίνητρα (όπως στο Τορόντο το 2018), μελετημένες πλέον ως μορφές "τρομοκρατίας των incels".
Η πρωτοεμφάνιση της υποκουλτούρας αυτής έγινε σε ΗΠΑ και Καναδά, αλλά με την εξάπλωση του διαδικτύου έχει πλέον παγκόσμια παρουσία. Κυρίως εμφανίζεται σε νεαρούς άντρες, συχνά κοινωνικά απομονωμένους, με αισθήματα αποτυχίας και απόρριψης, που βρίσκουν μια στρεβλή "παρηγοριά" σε διαδικτυακές κοινότητες οργής και μίσους.
Το φαινόμενο έχει και μια κοινωνιολογική διάσταση. Πολλοί από αυτούς τους ανθρώπους:
- υποφέρουν από κατάθλιψη,
- αισθάνονται ότι η κοινωνία ή οι γυναίκες τους «χρωστούν» κάτι,
- και συχνά καταλήγουν να ταυτίζονται με μια ρητορική που ενισχύει το παράπονό τους αντί να το θεραπεύει.
Η διαδικτυακή κοινότητα των
incels έχει εξελιχθεί σε ένα τοξικό περιβάλλον όπου κυριαρχούν:
- Ο μισογυνισμός – η πεποίθηση ότι οι γυναίκες είναι εγωίστριες, επιφανειακές και ευνοούν μόνο τους ελκυστικούς άνδρες.
- Η θυματοποίηση – η αίσθηση ότι “κανείς δεν με θέλει”, άρα είμαι αδικημένος από τη ζωή.
- Η κατηγοριοποίηση των ανθρώπων – η θεωρία του 80/20, όπου μόνο το 20% των "Chads" (ωραίοι, δημοφιλείς άνδρες) έχουν πρόσβαση στις γυναίκες, ενώ το υπόλοιπο 80% μένει αποκλεισμένο.
Όμως δεν μένει εκεί. Οι incels
θεωρούν υπεύθυνους σχεδόν ΌΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΑ:
- τις γυναίκες που "έχουν την εξουσία της επιλογής",
- τους άνδρες που "έχουν πλεονέκτημα",
- τους γονείς που "δεν βοήθησαν",
- την κοινωνία που "ιεραρχεί ψηλά την εμφάνιση",
- το σύστημα,
- τη βιολογία,
- την τύχη,
- τη ζωή την ίδια.
- ΌΛΑ.
Αυτό όλο δεν είναι απλώς συναισθηματικό - είναι πλέον ιδεολογικό. Δημιουργεί μια κοσμοθεωρία θυμού, μέσα στην οποία ο νέος δεν νιώθει απλώς αόρατος - αισθάνεται ότι έχει δικαίωμα στην εκδίκηση.
Ποιοι έφηβοι επηρεάζονται περισσότερο
Παρότι κάθε έφηβος μπορεί να βιώσει απόρριψη, οι πιο ευάλωτοι στο να υιοθετήσουν την ταυτότητα του incel είναι συνήθως:
- Έφηβοι με χαμηλή αυτοεκτίμηση ή σωματική ανασφάλεια (π.χ. λόγω εμφάνισης ή καθυστερημένης ανάπτυξης).
- Παιδιά που έχουν υποστεί εκφοβισμό ή απόρριψη από συνομηλίκους.
- Άτομα με κοινωνική απομόνωση, έλλειψη φίλων ή υποστήριξης.
- Όσοι περνούν πολλές ώρες online, χωρίς ουσιαστικές κοινωνικές εμπειρίες.
- Εκείνοι που δεν βρίσκουν θετικά ανδρικά πρότυπα ή εισπράττουν μόνο κριτική για τη συμπεριφορά τους.
Αυτοί οι παράγοντες δεν οδηγούν από μόνοι τους στο φαινόμενο, αλλά δημιουργούν το κατάλληλο έδαφος για να ριζώσει η ιδεολογία του θυμού και της θυματοποίησης.
Από την Απόρριψη στην Ιδεολογία
Στην αρχή, όλα ξεκινούν ως προσωπική αποτυχία. Ένας έφηβος μπορεί να απορριφθεί από κάποιο κορίτσι, ή να μη νιώθει επιθυμητός, ή να αισθάνεται «αόρατος» ανάμεσα στους πιο κοινωνικούς ή όμορφους συμμαθητές του. Αντί όμως να εξωτερικεύσει αυτή τη δυσκολία ή να τη δουλέψει εσωτερικά, συχνά κλείνεται στον εαυτό του ... και στρέφεται στο διαδίκτυο για απαντήσεις.
Εκεί θα συναντήσει περιεχόμενο που του προσφέρει μια «εξήγηση»: Δεν φταις εσύ, φταίει το σύστημα, φταίνε οι γυναίκες, οι "Chads", η βιολογία, η τύχη, ο κόσμος ... Το πρόβλημα παύει να είναι προσωπικό και γίνεται συστημικό. Ο κόσμος εμφανίζεται στο μυαλό του ως εχθρικός, και προκαθορισμένος εναντίον του. Αυτό το φαινόμενο έχει χαρακτηριστεί από ερευνητές ως “ideological grievance system” (Costello et al., 2025) - ένα πλέγμα σκέψης που εξηγεί τον πόνο με όρους συλλογικής αδικίας.
Στάδιο - Τι συμβαίνει - Συναισθηματικό αποτέλεσμα
Απόρριψη - Ο έφηβος αποτυγχάνει να δημιουργήσει σχέση - Ντροπή, ματαίωση
Ερμηνεία - Αναζητά εξηγήσεις στο διαδίκτυο - Ανακούφιση (δεν φταίω εγώ)
Ομαδοποίηση - Εντάσσεται σε κοινότητες που επιβεβαιώνουν την "αδικία" - Αίσθηση ταυτότητας
Εχθροποίηση - Κατασκευάζονται "υπαίτιοι" (γυναίκες, κοινωνία) - Θυμός, οργή
Ιδεολογία - Όλα εξηγούνται με βάση την απόρριψη - Παραίτηση, εσωτερίκευση βίας
Το Ψυχολογικό Υπόβαθρο
Μελέτες δείχνουν ότι τέτοιες ιδεολογίες:
- Ανακουφίζουν το άτομο από την ευθύνη, προσφέροντας εξωτερικά αίτια για τον πόνο.
- Δημιουργούν αίσθηση ότι ανήκει σε μια “κοινότητα” που τον καταλαβαίνει.
- Προσφέρουν νόημα σε κάτι που φαίνεται χαοτικό.
- Δρουν ως άμυνα απέναντι στο συναίσθημα της ντροπής.
και τότε - ο θυμός γίνεται τρόπος σκέψης και η απογοήτευση μετατρέπεται σε βεβαιότητα - ότι «ο κόσμος δεν αλλάζει» ... άρα ... δεν αξίζει να προσπαθήσω καν.
Το πιο επικίνδυνο δεν είναι η οργή. Είναι η απουσία ελπίδας. Όταν ο έφηβος δεν λέει "δεν τα κατάφερα" αλλά λέει "δεν θα τα καταφέρω ποτέ", έχει ενσωματώσει πλήρως την ταυτότητα incel. Και η ταυτότητα αυτή δεν έχει κατεύθυνση προς τη ζωή, αλλά προς την παραίτηση ή την εκδίκηση. Είναι γνωστό ότι πολλοί δεν εκφράζουν καν αυτό που νιώθουν. Όμως ο ψυχικός τους πόνος είναι πραγματικός.
Το φαινόμενο δεν είναι απλώς μόδα ή παρεκτροπή. Είναι μια ψυχολογική και ιδεολογική κραυγή για βοήθεια, γεννημένη μέσα στη μοναξιά, τη ντροπή και τη βαθιά ανάγκη για αποδοχή.
Και όσο δεν ακούμε, τόσο ο πόνος τους θα δυναμώνει. Δεν είναι ανάγκη να συμφωνήσουμε μαζί τους. Πρέπει όμως να προσπαθήσουμε να τους καταλάβουμε. Η κατανόηση δεν δικαιώνει τη βία. Αλλά ίσως θεραπεύει τη ρίζα της.
Μόνο τότε - ίσως - για αυτούς να εμφανιστεί ένας άλλος κόσμος -
ένας κόσμος όπου δεν υπάρχουν μόνο εχθροί - υπάρχει και ελπίδα.
https://personal-thoughts-and-writings.blogspot.com/2025/06/partner-selection-age-guide.html
Βιβλιογραφία (προτεινόμενη από ΤΝ)
Costello, T. H., Smith, K. M., Blackie, L. E. R., & Lilienfeld, S. O. (2025). Seeing through the black pill: Ideological grievance and incel identity. Personality and Individual Differences, 217, 112360. https://doi.org/10.1016/j.paid.2023.112360
Home Office UK. (2025). Predicting
harm among incels (involuntary celibates): The roles of mental health,
ideological belief, and social networking. GOV.UK. https://www.gov.uk/government/publications/predicting-harm-among-incels-involuntary-celibates
Klein, C., & Golbeck, J.
(2024). A lexicon for studying radicalization in incel communities. arXiv.
https://arxiv.org/abs/2401.07928
Moskalenko, S., McCauley, C.,
& Hatemi, P. K. (2021). Incel ideology, radicalization, and mental health:
A survey study. Journal of Intelligence, Conflict and Warfare, 4(3),
10–29. https://doi.org/10.21810/jicw.v4i3.3478
Yoder, J., Perry, M., Carley,
K. M., & Pruden, H. (2023). Identity construction in a misogynist incels
forum: A network and discourse analysis. arXiv. https://arxiv.org/abs/2306.15745
Self-knowledge & self-improvement through study and discussions with family & friends …
Lately & with Artificial Intelligence –“I Think · I Evolve · I Share”